Świadomość planetarna. Ekosystemy troski” w ramach Sezonu Brytyjsko-Polskiego 2025

„Świadomość planetarna. Ekosystemy troski” to kolejny z projektów promujących polską i ukraińską współczesną sztukę cyfrową, realizowanych w ramach współpracy Galerii Arsenał w Białymstoku z Pracownią 3D i Zdarzeń Wirtualnych II na Wydziale Sztuki Mediów Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie.
Projekt inspirowany jest kategorią „świadomości planetarnej” – nawiązującej do teorii socjologa i teoretyka globalizacji Rolanda Robertsona, twórcy terminu „świadomość globalna” (Robertson 1992, 2014). Nazwany tak przez Robertsona zwrot w kierunku relacji świat – wszechświat już zakładał przekroczenie perspektywy globalnej na rzecz planetarnej. Tę perspektywę dookreśla filozof technologii Yuk Hui: „(…) myślenie planetarne nie jest tożsame z ogłaszaniem ani definiowaniem suwerenności kosmosu ani z głębokim zanurzeniem w terraformację czy geoinżynierię, chociaż takiej tematyki można by się, rzecz jasna, spodziewać po książce poświęconej myśleniu planetarnemu. Myślenie planetarne oznacza przede wszystkim rozważania wykraczające poza układ współczesnych państw narodowych, niezdolnych do rezygnacji z zaciekłej konkurencji gospodarczej i militarnej; po drugie – sformułowanie języka współistnienia, sprzyjającego zamieszkiwaniu wspólnej planety przez różnych ludzi i różne gatunki; po trzecie – stworzenie nowych ram, umożliwiających nam wyjście poza koncepcję terytorium, reakcję na obecny kryzys ekologiczny i odwrócenie przyspieszonego procesu entropii antropocenu” (Hui, 2025).

Może zatem – jak sugeruje Yuk Hui – aby nazywać nierozpoznaną przyszłość, należy najpierw zgłębić teraźniejszość różnorodności technologicznej, czyli wielorakości sposobów rozumienia i budowania technologii (Hui, 2022, 2025)? W perspektywie planetarnej nowemu podejściu do technologii powinna według filozofa towarzyszyć różnorodność myśli (nooróżnorodność – „noodiveristy”)oraz bioróżnorodność („biodiveristy”). Chcemy uwzględnić te założenia, przyglądając się strukturze współczesnej technosfery i jej powiązaniom z polem sztuki. Prezentowane prace, w świadomy sposób wykorzystujące nowe techniki obrazowania, uwzględniają perspektywę planetarną, a więc za punkt wyjścia przyjmują kategorię troski o planetę. Ich autorki i autorzy pochodzą z obszaru, który współcześnie nazywany jest Europą Wschodnią lub Środkowo-Wschodnią. Kontekst kulturowy prac rezonuje ze sposobem korzystania z nowych technik obrazowania, estetyką i akcentami narracyjnymi prac. Jaką wizję świata realnego i wyobrażonego kreują?

Instytut Adama Mickiewicza (IAM) łączy polską kulturę z ludźmi na całym świecie. Jako instytucja państwowa, tworzymy trwałe zainteresowanie polską kulturą i sztuką, wzmacniając obecność polskich artystek i artystów na globalnej scenie. Inicjujemy innowacyjne projekty, wspieramy międzynarodową współpracę oraz wymianę kulturalną. Promujemy twórczość zarówno uznanych, jak i obiecujących twórców, ukazując różnorodność i bogactwo naszej kultury. Prowadzimy także portal Culture.pl, stanowiący wszechstronne źródło wiedzy o polskiej kulturze.

Culture.pl to największe i najbardziej wszechstronne źródło wiedzy o polskiej kulturze, prowadzone przez Instytut Adama Mickiewicza. Dostarczamy rzetelnych informacji o najważniejszych zjawiskach i trendach w kulturze oraz o wydarzeniach organizowanych w Polsce i za granicą. Znajdziesz tu sylwetki artystek i artystów, recenzje, eseje oraz eksperckie analizy, które ukazują bogactwo polskiej sztuki. Publikujemy w ośmiu językach, przybliżając polski wkład w światową kulturę i dziedzictwo humanistyczne.

Organizatorzy:
SODA Manchester (School of Digital Arts, Manchester Metropolitan University)
Instytut Adama Mickiewicza
Galeria Arsenał w Białymstoku

Partner:
Pracownia 3D i Zdarzeń Wirtualnych II, Wydział Sztuki Mediów, Akademia Sztuk Pięknych w Warszawie